خاک های شور

میزان بالای املاح در خاک هم میزان برداشت محصول را پایین می آورد و هم کیفیت آن را کاهش می دهد. همه محصولات کشاورزی در این شرایط با کم و بیش تفاوتی مرغوبیت خود را از دست می دهند و میزان محصول نیز کاهش می یابد. هیچ خاک شوری محصول زیاد و مرغوبی تولید نمی کند. همه گیاهان از شوری خاک صدمه می بینند ولی خسارت وارده بر برخی از آنها بیش از اندازه است

علاوه بر این ، افزایش PH خاک بویژه در خاکهای سدیمی موجب غیر قابل جذب شدن بسیاری از عناصر غذایی به ویژه عناصر کم مصرف در خاک می شود و بدین ترتیب گیاه با کمبود این عناصر مواجه می شود.

در ایران نیز شوری آب و خاک از مشکلات عمده بخش کشاورزی است. بنابراین کشاورزان باید به دنبال راهایی برای کاهش شوری خاک باشند

. نشانه ی شوری خاک چیست؟

از نشانه های شوری خاک این است که بر روی سطح این خاک ها لکه های سفید رنگی دیده می شود که نشان دهنده نمک های محلول است. نمک موجود در این خاک ها معمولا کلرور و سولفات های کلسیم، منیزیم و سدیم هستند

همچنین نمک های خنثی در این نوع خاک ها به حدی است که مانع از رشد طبیعی گیاهان می شود.

در نتیجه باعث مشکلاتی همچون موارد زیر خواهد شد :

****************************************

علائم شوری خاک و نحوه تشخیص آن

• سوختن گل های درختان و گیاهان
• خشک شدن و سوختن حاشیه برگ ها و ساقه گیاهان
• رنگ پریدگی برگ ها و میوه ها در اثر کمبود کلروفیل
• توقف رشد، جوانه زنی و میوه دهی در گیاهان
• رشد نامتعارف و طولی گیاهان با ساقه های باریک و بی جان

اصلاح خاک شور

اقدامات لازم برای اصلاح خاک های شور شامل موارد زیر می باشند:

• بهبود شرایط زهکشی:

 در خاک هایی که زهکشی ضعیفی دارند، می توان از خاکورزی عمیق برای شکستن سطح خاک و همچنین لایه های رسی و سخت یا دیگر خاک های سخت استفاده کرد که جریان رو به پایین آب را محدود می کند. خاک ورزی به حرکت آب در خاک کمک می کند.

آبشویی

شستشوی نمک‌ های اضافی و حفظ تعادل نمک مطلوب بهترین راهبرد برای اصلاح خاک شور است. این امر با تامین آب کافی برای شستشوی نمک در زیر ناحیه ریشه و نه در ذخایر آب زیرزمینی حاصل می شود. از آبشویی می توان برای کاهش نمک‌های موجود در خاک استفاده کرد. باید به اندازه کافی آب کم نمک به سطح خاک اضافه کنید تا نمک ها حل شده و به زیر ناحیه ریشه منتقل شوند. آب باید نسبتاً عاری از نمک (ppm ۲۰۰۰-۱۰۰۰) به ویژه نمک‌های سدیمی باشداصلاح خاک شور به روش آبشویی روی خاک‌های شوری که ساختار و زهکش داخلی خوبی دارند به خوبی عمل می کند. اگر آب نتواند به خاک نفوذ کند، املاح را نمی توان حل کرد و از خاک خارج کرد.

• روش آبیاری روش آبیاری و حجم آب به کار رفته بر تجمع و توزیع نمک تأثیر زیادی دارد

مدیریت کوددهی

 بسیاری از کودها حاوی نمک های محلول در غلظت های بالا هستند. شاخص های نمک برای اکثر محصولات کود تجاری گزارش شده است. برای مثال، KCl دارای شاخص نمک 205 برابر K2 SO4 است. به طور کلی باید از مصرف نواری کودهای با شاخص نمک بالا در نزدیکی نهال خودداری شود.

• کاهش تبخیر 

استفاده از پسماند یا مالچ پاشی کشاورزی روی خاک می تواند به کاهش نرخ تبخیر کمک کند.

• استفاده از تیمارهای شیمیایی

در خاک های که مقدار نمک سدیم آن ها بسیار بالاست قبل از شستشوی و اصلاح خاک ، ابتدا باید آن ها را با مواد شیمیایی تصفیه کنید تا میزان سدیم قابل تعویض کاهش یابد. برای حذف یا تعویض سدیم، کلسیم را به شکل محلول مانند اضافه می کنند. یون سدیم به ذرات خاک میچسبد و به سختی از طریق آبشویی شسته می شود به خصوص در خاک های رسی بنابراین با اضافه کردن کلسیم باعث جایگزینی یون کلسیم به جای سدیم می شویم. و سپس از طریق آبشویی مقدار سدیم اضافه خاک شسته می شود

• ترکیبی از این روش ها

. اگر خاک شما حاوی کربنات های آزاد است، می توانید اسیدهایی را به آن اضافه کنید تا گچ تشکیل شود که با خاک واکنش داده و سدیم قابل تعویض را حذف می کند. اسید سولفوریک، گوگرد، سولفات آهن و سولفات آلومینیوم را اضافه کنید که در خاک واکنش داده و اسید تولید می کند. سپس اسید با کربنات های کلسیم (سنگ آهک) واکنش داده و سولفات کلسیم (گچ)، آب و دی اکسید کربن را تشکیل می دهد. اسیدیته نیز ممکن است مقداری از سدیم را جابجا کند.