اکثر خاک‌های مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران دارای کمتر از یک درصد ماده آلی هستند که این مسأله سبب کاهش کیفیت برخی از ویژگی‌های فیزیکی خاک ازجمله کاهش پایداری خاکدانه‌ها، تخریب ساختمان خاک و کاهش هدایت هیدرولیکی اشباع می‌شود؛ این شرایط موجب افزایش رواناب و فرسایش می‌گردد.
ماده آلی به عنوان یکی از عوامل مهم در حفظ و بهبود سلامت خاک و بهره وری گیاهان، بسیار اهمیت دارد. در زیر به برخی از اهمیت ها و راه های افزایش ماده آلی خاک اشاره می کنیم:
1. افزایش حاصلخیزی خاک: ماده آلی به عنوان منبع تغذیه برای میکروارگانیسم ها و گیاهان عمل می کند و باعث افزایش حاصلخیزی خاک می شود. ماده آلی باعث افزایش نگهداری رطوبت در خاک می شود و باعث افزایش توانایی خاک در نگهداشت عناصر غذایی می شود.
2. بهبود ساختار خاک: ماده آلی باعث افزایش توده خاک و بهبود ساختار آن می شود. با افزایش ماده آلی، سطح خاک بهتر می شود و خاک متمرکز تر و چسبنده تر می شود. این امر باعث افزایش نفوذپذیری خاک و کاهش خطر آب و هوایی مانند رطوبت زیاد و خشکسالی می شود.
3. کاهش آب و هوایی خاک: ماده آلی باعث کاهش تبخیر و تعرق آب در خاک می شود. این امر باعث افزایش ظرفیت خاک در نگهداری آب می شود و کمک می کند تا گیاهان در شرایط خشکسالی بهتر جذب آب کنند.
یکی از راه های افزایش ماده آلی خاک. استفاده از کودهای آلی می باشد. این کودها مواد آلی را به خاک اضافه می کنند و باعث افزایش غلظت ماده آلی در خاک می شوند.
کود آلی یا کود ارگانیک به موادی گفته می‌شود که از منشأ زیستی و طبیعی بدست می‌آیند و در کشاورزی برای تقویت خاک و تغذیه گیاهان استفاده می‌شود. اهمیت کود آلی در کشاورزی به دلایل زیر است:
1. بهبود ساختار خاک: استفاده از کود آلی باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود ساختار آن می‌شود. این کودها مواد آلی مانند هوموس و اسید هیومیک را به خاک اضافه می‌کنند که باعث افزایش تهویه، نفوذپذیری و ذخیره آب در خاک می‌شود.
2. تقویت تغذیه گیاهان: کود آلی شامل مواد غذایی مورد نیاز گیاهان مانند نیتروژن، فسفر، پتاسیم و عناصر ریزمغذی است. استفاده از این کودها باعث تقویت رشد و توسعه گیاهان، افزایش عملکرد محصول و بهبود کیفیت آنها می‌شود.
3. حفظ تنوع زیستی: استفاده از کود آلی به جای کودهای شیمیایی که ممکن است آلودگی و اثرات زیان‌بار برای محیط زیست داشته باشند، باعث حفظ تنوع زیستی و حفظ تعادل اکوسیستم می‌شود.
4. کاهش آلودگی آب و خاک: استفاده از کود آلی باعث کاهش استفاده از کودهای شیمیایی و سموم کشاورزی می‌شود که ممکن است با آب و خاک آلوده شوند و به عوامل آلوده‌کننده در منابع آب و زیستگاه‌ها تبدیل شوند.
5. حفظ منابع طبیعی: تولید و استفاده از کود آلی به مصرف کمتر انرژی نیاز دارد و منابع طبیعی مانند آب و سوخت‌های فسیلی را حفظ می‌کند.
بنابراین، کود آلی به عنوان یک روش پایدار و سازگار با محیط زیست در کشاورزی اهمیت بسیاری دارد و می‌تواند به بهبود عملکرد کشاورزی و حفظ محیط زیست کمک کند